Medisch wetenschappelijk onderzoek neemt bij Noordwest Ziekenhuisgroep een belangrijke plaats in. Uw behandelend arts kunt u vragen om hieraan mee te doen. Deelname is op vrijwillige basis. Als u niet mee wilt doen heeft dit uiteraard geen gevolgen voor uw behandeling.
Wat is medisch wetenschappelijk onderzoek?
Onderzoek dat als doel heeft het beantwoorden van een vraag op het gebied van ziekte en gezondheid, door op systematische wijze gegevens te verzamelen en te bestuderen. Dat is medisch wetenschappelijk onderzoek.
Waarom is dit zo belangrijk?
Medisch wetenschappelijk onderzoek leidt tot waardevolle en onmisbare informatie, die meehelpt om de kennis van ziektes en aandoeningen te vergroten. Hiermee werken we aan verbetering van de (kwaliteit van) zorg. U kunt hierbij denken aan nieuwe medicijnen en behandelmethodes.
Welke soorten onderzoek bestaan er?
Farmaceutische bedrijven zetten veel onderzoeken op. Maar ook ziekenhuizen doen dit, net als Noordwest Ziekenhuisgroep. We onderscheiden interventie-onderzoek zoals geneesmiddelenonderzoek of hulpmiddelenonderzoek en observationeel onderzoek.
Meewerken aan wetenschappelijk onderzoek
Of uw specifieke toestemming nodig is hangt af van het type onderzoek:
- u doet mee aan een onderzoek waarbij iets anders gebeurt dan dat er normaal, zonder het onderzoek gebeurt. U krijgt bijvoorbeeld een nieuwe experimentele behandeling of u moet een extra vragenlijst over uw gezondheid in vullen. Dit soort onderzoek mag alleen als u hiervoor vooraf toestemming geeft. We informeren u eerst mondeling en schriftelijk uitgebreid over de opzet, inhoud en mogelijke gevolgen van het onderzoek, uw rechten en plichten en de gebruikte richtlijnen met betrekking tot uw privacy. Op basis hiervan geeft u wel of niet toestemming voor deelname
- het onderzoek gebeurt met eerder verzamelde zorggegevens van u. Deze gegevens staan in uw medisch dossier. Uw gegevens krijgen codes, zodat deze niet te herleiden zijn naar u als persoon. Hiervoor is geen toestemming nodig wanneer aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Heeft u bezwaar tegen deelname aan dit type onderzoek? Dan kunt u dat doorgeven aan uw zorgverlener. Wij vermelden dan in uw medisch dossier dat uw medische gegevens niet gebruikt mogen worden voor wetenschappelijk onderzoek
- het onderzoek gebeurt met geanonimiseerde gegevens. Onderzoekers kunnen alleen medische gegevens opvragen uit deze registratie zonder persoonsgegevens. Daarom is toestemming vooraf niet nodig. Wel kunt u bezwaar maken tegen deelname aan dit type onderzoek. Geef dit dan door aan uw zorgverlener. Wij vermelden dan in uw medisch dossier dat uw medische gegevens niet gebruikt mogen worden voor wetenschappelijk onderzoek
- gegevens van praktijkstudies van het ziekenhuis worden ook gebruikt voor onderwijsdoeleinden. Omdat Noordwest een STZ-ziekenhuis (opleidingsziekenhuis) is, is toestemming vooraf niet nodig. Wel kunt u bezwaar maken. Geef dit dan door aan uw zorgverlener. Wij vermelden dan in uw medisch dossier dat uw medische gegevens niet gebruikt mogen worden voor wetenschappelijk onderzoek
Onderzoeken eerst getoetst
Alle onderzoeken worden binnen Noordwest getoetst. We hebben hiervoor de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC) en het Wetenschapsbureau.
Medisch Ethische Toetsingscommissie
Voordat we wetenschappelijk onderzoek bij patiënten uitvoeren, moeten de onderzoekers voor hun onderzoek eerst toestemming hebben van de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC). De METC beoordeelt onder andere of:
- het onderzoek zinvol is
- er niet teveel risico’s of nadelen voor u als patiënt aan verbonden zijn
- u de juiste informatie ontvangt en/of
- u vrijwillig uw toestemming geeft
Wetenschapsbureau Noordwest
Alvorens een onderzoek mag worden uitgevoerd, is naast door een METC goedgekeurd onderzoek ook goedkeuring nodig van de raad van bestuur. De raad van bestuur laat zich adviseren door het wetenschapsbureau over de lokale uitvoerbaarheid van onderzoek. Als naar aanleiding hiervan ook de raad van bestuur goedkeuring geeft, kan het onderzoek starten.
Patiënt
Het is gebruikelijk om de patiënten die deelnemen aan dergelijk onderzoek ‘proefpersonen’ te noemen. Vaak denkt men dat deelname aan een onderzoek ook echt inhoud dat geëxperimenteerd wordt. Dit is waar en niet waar. Natuurlijk kijkt de onderzoeker wat het effect is op de deelnemers. Als het om een nieuw geneesmiddel gaat, is dit al eerder getest op gezonde vrijwilligers. De patiënt betrekken we pas bij het onderzoek als de geneesmiddelen voldoende zijn onderzocht om ze veilig te kunnen geven.
De risico’s
Een van de eerste vragen die bij u op kan komen bij deelname aan een onderzoek is: ‘loop ik een risico als ik meedoe?’ De behandeling of medicatie die u in een in medisch wetenschappelijk onderzoek krijgt is nieuw of 2 bestaande behandelingen worden met elkaar vergeleken. Doel van het onderzoek is vaak het opsporen van de effecten, de risico’s of de invloed op kwaliteit van leven en de verhouding kosten en effectiviteit. Hoe groot het risico is, hangt af van verschillende factoren. Uw behandelend arts of de onderzoeker vertelt u hier meer over. Dit staat ook altijd beschreven in de schriftelijke informatie die u over een onderzoek krijgt, als u wordt gevraagd deel te nemen aan het onderzoek.
Laat u goed voorlichten
Als we u vragen om mee te doen met een wetenschappelijk onderzoek, krijgt u eerst informatie over dat onderzoek. Die helpt u mee om te beslissen of u wilt deelnemen. U krijgt informatie op papier en de onderzoeker legt u zelf ook het een en ander uit. U kunt de onderzoeker natuurlijk alles over het onderzoek vragen wat u maar wilt. Lees ook de brochure van de Rijksoverheid over deelname aan een wetenschappelijk onderzoek. Ook deze informatie helpt u beslissen of u mee wilt doen aan het onderzoek.
Stoppen met deelname
U kunt altijd stoppen met deelname aan het onderzoek, dus ook tijdens het onderzoek. Uw arts overlegt op dat moment met u hoe hij uw behandeling voortzet. Voor wetenschappelijk onderzoek bij wilsonbekwame patiënten geldt een aanvullende wettelijke regeling en toestemmingsprocedure.
Noordwest en onderzoeken
Wilt u meer weten over de onderzoeken? Kijk dan op de website van Noordwest Academie.