Noordwest bouwt Alkmaar

Lees alles over de nieuwbouw in Alkmaar.

Noordwest Ziekenhuisgroep gaat haar hoofdlocaties in Alkmaar en Den Helder vernieuwen. Op beide locaties blijft het ziekenhuis tijdens de bouwwerkzaamheden gewoon open. 

Zorgvernieuwing 
De vernieuwing van beide hoofdlocaties is nodig om de inwoners van Noordwest Nederland ook in de toekomst hoogwaardige, veilige en vernieuwende zorg te kunnen bieden. Hiervoor zijn gebouwen nodig die zorgvernieuwing faciliteren, compacter, flexibeler en duurzaam zijn. 

Alkmaar

Noordwest Ziekenhuisgroep heeft in 2016 na een zorgvuldige analyse besloten te kiezen voor gefaseerde nieuwbouw op de huidige locatie in Alkmaar. Door de vernieuwbouw op te delen in 3 fasen is het mogelijk beter in te spelen op het continu veranderende zorglandschap. Een gefaseerde aanpak heeft daarnaast als voordeel dat de investeringen over een langere periode kunnen worden gespreid. Het is de verwachting dat er in de eindsituatie ongeveer één derde minder bouwvolume nodig is dan nu.

Zorgvuldig besluit
Met de keuze voor gefaseerde nieuwbouw in Alkmaar is het plan om in Heerhugowaard een nieuw ziekenhuis te bouwen definitief komen te vervallen. Tot 2016 waren er vergevorderde plannen voor een Regionaal Topklinisch Interventie Centrum (RTIC) in Heerhugowaard.

Nieuwbouw op de huidige locatie
Medio 2015 kondigde Noordwest Ziekenhuisgroep aan haar opties nog eens tegen het licht te houden. Aan de hand van scenario’s - volledig nieuwbouw op een andere locatie, gefaseerd nieuwbouw plegen op een andere locatie, instandhouding van de huidige gebouwen en nieuwbouwen in Alkmaar - is toen een risicoanalyse uitgevoerd. Deze rapportage was aanleiding voor de raad van bestuur, raad van toezicht, het stafbestuur en de medezeggenschapsorganen (ondernemingsraad, verpleegkundige adviesraad en cliëntenraden) om te kiezen voor gefaseerde nieuwbouw op de huidige locatie. 

Zorglandschap verandert
De nieuwe plannen zijn geënt op een veranderend zorglandschap. In dit landschap is de patiënt partner en heeft zoveel mogelijk zelf de regie. Waar mogelijk wordt ‘zorg dichtbij’ en samen met huisarts gegeven. Er is minder ziekenhuisgebruik door onder andere overdracht in en samenwerking met de eerste lijn, meer zelfdiagnostiek en e-health-toepassingen. 

Lees meer in ons Meerjarenbeleidsplan 2024-2027. 

Noordwest Ziekenhuisgroep gaat voor gefaseerde vernieuwbouw op haar locatie in Alkmaar. Deze vernieuwbouw is nodig om de inwoners van Noordwest Nederland ook in de toekomst hoogwaardige, veilige en vernieuwende zorg te kunnen bieden. Hiervoor zijn gebouwen nodig die zorgvernieuwing faciliteren, compacter, flexibeler en duurzaam zijn. 

Gefaseerd bouwen
Eerste fase 
In de eerste fase gaat het (voornamelijk) om de nieuwbouw van de zogenoemde acute as. De bouw van deze fase start naar verwachting begin 2020 en gaat enkele jaren duren. Onderdelen van de eerste fase zijn: 

  • de operatiekamers (complexe zorg) 
  • spoedplein met onder andere spoedeisende hulp (SEH) 
  • intensive care 
  • verpleegafdelingen complexe zorg 

Tijdens deze fase wordt ook (direct onder het gebouw) de ondergrondse parkeergarage aangelegd en Huize Westerlicht gerenoveerd. In het voormalige verzorgingshuis worden kantoorfuncties en de Noordwest Academie ondergebracht. 

Tweede en derde fase 
Er volgt hierna nog een tweede fase (rond 2031 gereed) en een derde fase (uitvoering n.t.b.). Op dit moment is nog niet duidelijk welke van onderstaande onderdelen van het ziekenhuis precies in fase 2 en fase 3 worden meegenomen: 

  • kliniek (algemene verpleging) 
  • operatiekamers (planbare zorg) 
  • diagnostiek en poliklinieken 
  • dagbehandeling 
  • kantoor- en onderwijsfuncties (tweede gedeelte) 

 

Voordat de bouwwerkzaamheden beginnen worden er voorbereidingen getroffen. Vijf onderwerpen spelen een belangrijke rol: 

  • ruimte maken 
  • vergunningen 
  • financiering 
  • parkeren 
  • ontwerp 

Ruimte maken
Om plaats te maken voor de eerste fase van de nieuwbouw moest een gedeelte van het ziekenhuis worden gesloopt. De afdelingen die in dit gedeelte van het ziekenhuis zaten, werden in 2019 elders in het gebouw ondergebracht. Komt u voor een afspraak? Bij de aanmeldzuilen ontvangt u altijd het juiste, nieuwe huisnummer. De gastvrouwen en -heren adviseren graag over de route.

Vergunningen
Om de werkzaamheden rond de vernieuwbouw te kunnen uitvoeren, zijn diverse vergunningen nodig.

Bestemmingsplan herzien 
Om de bouw mogelijk te maken, was een herziening van het bestemmingsplan noodzakelijk. In maart 2019 bekrachtigde de Raad van State het besluit van de gemeenteraad en maakte daarmee het herziene bestemmingsplan onherroepelijk. In dit plan staan de ‘ruimtelijke spelregels’ waar Noordwest zich aan moet houden.  

Eerder hadden drie partijen (ANIMO/Stichting Milieu Belang Alkmaar, Stichting Red de Hout en bewonersvereniging Metiusgracht) beroep aangetekend bij de Raad van State. Grofweg zijn er de belangen van het ziekenhuis en haar patiënten en bezoekers (hoogwaardige en veilige zorg), de omwonenden (prettige woonomgeving), de verenigingen die zich hard maken voor het behoud van de monumenten (Huize Westerlicht en de Cadettenschool in volle glorie terugbrengen) en de belangengroepen die opkomen voor het omliggende terrein, de Alkmaarderhout. Noordwest is van mening dat het bouwplan zoals dat er nu ligt, recht doet aan alle belangen.

Omgevingsvergunningen en ontheffingen 
Noordwest heeft omgevingsvergunningen voor de nieuwbouw en Westerlicht aangevraagd plus de noodzakelijke ontheffingen in het kader van de Wet Natuurbescherming (Wnb). Deze ontheffing richt zich op de beschermde vleermuizen, die leven in enkele bomen binnen het beoogde bouwgebied (op het ziekenhuisterrein en een stukje Alkmaarderhout). In juni 2018 werd een ontheffing verleend voor asbestsanering en voorbereidende renovatie- en sloopwerkzaamheden in Huize Westerlicht. Deze werkzaamheden hebben inmiddels plaatsgevonden. In augustus 2019 werd de omgevingsvergunning voor de renovatie van Huize Westerlicht onherroepelijk. De werkzaamheden zijn inmiddels afgerond.

Monumenten 
Voor de monumenten – Huize Westerlicht en de Cadettenschool – geldt dat de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) ook een belangrijke partij is in de vergunningverlening. De dienst heeft inmiddels positief geadviseerd over de plannen en het ontwerp van Huize Westerlicht.

Financiering 
In mei 2019 sloot Noordwest Ziekenhuisgroep de financieringsovereenkomst met de Europese Investeringsbank (EIB) en BNG Bank, met garantstelling door de gemeente Alkmaar voor een deel van de lening. Het investeringsprogramma betreft de verbouw van locatie Den Helder, de nieuwbouw eerste fase locatie Alkmaar, de bouw van een ondergrondse parkeergarage in Alkmaar, de renovatie van huize Westerlicht en de implementatie van het elektronisch patiëntendossier.  

A+ status 
Ter ondersteuning van het financieringstraject vroeg Noordwest een rating aan door de Amerikaanse kredietbeoordelaar Fitch. In juni 2018 leidde dit tot de publicatie ‘Noordwest krijgt A+ rating van kredietbeoordelaar Fitch’. 

Parkeren
In de eindsituatie zijn er voldoende parkeerfaciliteiten op het ziekenhuisterrein om in de parkeerbehoefte te voorzien.

Ondergronds 
Tijdens de eerste bouwfase wordt een ondergrondse parkeergarage aangelegd. Deze moet plaats bieden aan circa 200 auto’s. Eind januari 2019 stemde de Alkmaarse gemeenteraad unaniem in met de financiële bijdrage aan de bouwplannen van Noordwest, waaronder deze garage. Ondergronds parkeren draagt bij aan het verder vergroenen van het ziekenhuisterrein en het komt de ruimtelijke kwaliteit van het parkbos ten goede.  

Parkeren tijdens nieuwbouw 
Tijdens de eerste fase van de nieuwbouw vervalt een aantal parkeerplaatsen, omdat die als bouwplaats worden ingericht. Prioriteit is een goed alternatief realiseren voor patiënten, bezoekers en medewerkers in de avond- en nachtdienst.  In overleg met de gemeente Alkmaar is een tijdelijke parkeeroplossing overeengekomen. Eind maart 2019 stemde de Alkmaarse gemeenteraad hier unaniem mee in. De parkeeroplossing omvat: 

  • parkeerplaatsen op het ziekenhuisterrein of de directe omgeving van het ziekenhuis voor patiënten en bezoekers 
  • parkeerplaatsen in de directe buurt van het ziekenhuis voor Noordwest-medewerkers met spoed-, nacht-, avond- en weekenddiensten 
  • invoering van betaald- en vergunninghoudersparkeren in de wijken rond het ziekenhuis in de vorm van de ‘goede-buur’-regeling, met gratis vergunningen voor bewoners 
  • aanleg van een transferium bij Overstad en het AZ AFAS-stadion voor Noordwest-medewerkers (op afstand parkeren) 

 

Architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra uit Rotterdam maakt het ontwerp voor de eerste fase van de nieuwbouw. De ontwerpfase ziet er als volgt uit: 

Schetsontwerp
Op 15 mei 2018 is het schetsontwerp met belanghebbenden gedeeld. Het schetsontwerp is een verdere uitwerking van de eerdere planvorming (Masterplan). Voor het Masterplan zijn destijds een aantal schematekeningen gemaakt door architectenbureau Seed Architects. Deze tekeningen zijn gebruikt in de bestemmingsplanprocedure. Het schetsontwerp bevat de hoofdlijnen en structuur van het ontwerp op basis van gebruikers- en vergunningseisen (o.a. het bestemmingsplan). 

Dit is het schetsontwerp van fase 1 vernieuwbouw (2D en 3D) en een impressie van het voorplein (gepresenteerd in mei 2018): 

Maak een virtuele wandeling rondom de eerste fase van de nieuwbouw (schetsontwerp): 

Voorlopig ontwerp
Na het schetsontwerp volgt het voorlopig ontwerp waarin de schets nader wordt uitgewerkt. In deze fase wordt de stap gemaakt naar indeling van plattegronden en de inpassing van het gebouw in het landschap. 

Definitief ontwerp
Vervolgens volgt het definitief ontwerp waarbij de plattegronden en de inrichting van de kamers wordt vastgesteld en de materialen en kleuren worden voorgesteld. Op 9 oktober 2019 presenteerde Noordwest het definitief ontwerp tijdens een informatiemarkt over de vernieuwbouw. 

Bekijk de impressies van het definitief ontwerp: 

Aanbesteding
Voor de aanleg van de bouwkuip contracteerde Noordwest in 2021 bouwbedrijf K_Dekker uit Warmenhuizen. In datzelfde jaar startte de aanbesteding voor de realisatie van de bovenbouw op basis van het geoptimaliseerde ontwerp. In 2022 ondertekenden Noordwest, MedicomZes, ULC Installatietechniek en KONE de uitvoeringsovereenkomst voor nieuwbouw fase 1.  

Technisch ontwerp
Ten slotte volgt de fase van het technisch ontwerp. In deze fase worden de laatste details, zoals de hoogte van de stopcontacten, verder uitgewerkt. Dat gebeurt in samenwerking met de geselecteerde aannemer. 

Fase 1+
De nieuwbouw van Noordwest op hoofdlocatie Alkmaar krijgt een volwaardige verbinding met het bestaande ziekenhuis. Deze geringe, maar belangrijke uitbreiding noemen we fase 1+. De verbinding wordt gemaakt door de gevel van de nieuwbouw door te trekken richting het hoofdgebouw. In het oorspronkelijke plan bestond deze verbinding uit 2 verbindingsgangen. De uitbreiding wordt direct meegenomen in de huidige bouwwerkzaamheden van fase 1. Naar verwachting levert de aannemer de nieuwbouw (fase1 en 1+) in het najaar van 2025 op. 

Doordat we in nieuwbouw fase 1+ al ruimte creëren voor een tijdelijke hoofdingang en het 24-uurs lab, kunnen we gelijk door met het voorbereiden van fase 2 en kan het ziekenhuis ook tijdens deze bouwfase gewoon doordraaien. Uiteindelijk wordt het gehele ziekenhuis in 3 bouwfases vernieuwd. 

Ten zuidwesten van het ziekenhuisgebouw in Alkmaar ligt Huize Westerlicht. Het monumentale pand uit 1932 deed van begin af aan dienst als ‘bejaardenhuis’. Voor veel Alkmaarders is Huize Westerlicht een begrip en velen hebben er herinneringen aan. Sinds 2004 is het gebouw in afwachting van een nieuwe bestemming – geen gemakkelijke opgave gezien de gedateerde indeling en inrichting. Inmiddels is het pand in oude glorie hersteld en heeft het een kantoor- en onderwijsfunctie met onder andere de Noordwest Academie. 

Rijksmonument
Huize Westerlicht, inclusief de voortuin, is een rijksmonument (net als de eveneens op het ziekenhuisterrein gelegen Cadettenschool). Het ontwerp dat Dok architecten maakte voor de renovatie is daarom met verschillende partijen afgestemd: de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Welstand- en monumentencommissie van de gemeente Alkmaar en de belangengroeperingen Adapt en Historische Vereniging Alkmaar. 

Dit zijn 3D-impressies van het positief ontvangen ontwerp voor de renovatie van de voorzijde (met vijver) en achterzijde van Huize Westerlicht: 

Ontwerp
Het ontwerp voor de renovatie omvatte de transformatie van het verzorgingshuis dat Huize Westerlicht was naar een kantoor- en onderwijsfunctie. Dit betekende dat er een ingrijpende modernisering nodig was. Het hoofdgebouw heeft een nieuwe indeling gekregen en is verduurzaamd. Originele details, zoals glas-in-loodramen, zijn zoveel als mogelijk behouden gebleven. Ook de karakteristieke gevel bleef intact. Evenals de zolder, een geliefd onderkomen van vleermuizen. 

Een van de meest in het oog springende veranderingen is de sloop van de zogenoemde westvleugel van het pand. Dit zorgt voor meer ruimte op het ziekenhuisterrein voor de nieuwbouw, waardoor deze minder het omliggende parkbos in hoeft te steken. Tevens maakt de sloop van de vleugel de groene verbinding tussen de Westerhout en de Voorhout over het terrein van Noordwest mogelijk. 

Werkzaamheden
In augustus 2019 verleende de gemeente Alkmaar de omgevingsvergunning voor de renovatie van Huize Westerlicht. Diezelfde maand startten de werkzaamheden. Noordwest contracteerde bouwbedrijf Heijmans voor de uitvoering hiervan. Heijmans heeft grote ervaring met renovatie van rijksmonumenten, zoals de restauratie van de oude polikliniek van het Groot Ziekengasthuis (GZG) in ’s-Hertogenbosch. Eind oktober 2020 rondde Heijmans de werkzaamheden in Huize Westerlicht af. De Provincie Noord-Holland kende voor de geslaagde renovatie een subsidie toe van €300.000. 

Bekijk in deze timelapsevideo de werkzaamheden tot juli 2020: 

Om de video te bekijken, dient u akkoord te gaan met functionele cookies. Accepteer de functionele cookies met onderstaande knop om verder te gaan.

Eind 2018 vonden er binnen Huize Westerlicht al een asbestsanering en diverse vergunningsvrije werkzaamheden plaats. Hierbij zijn niet-monumentale en niet-constructieve onderdelen in het monumentale pand weggehaald, zoals scheidingswanden, plafonds en vloerbedekking. 

De afweging om het ziekenhuis in Alkmaar te vernieuwen op de huidige locatie is zeer zorgvuldig gemaakt. Helaas bleek een ontwerp zonder impact op het omliggende groen niet haalbaar.  

Uitgangspunten ontwerp 
Tijdens de bouw blijft het ziekenhuis in bedrijf. Daarom moet er eerst meer worden bijgebouwd, voordat er delen van het huidige gebouw gesloopt kunnen worden. De ruimte om op het bestaande terrein bij te bouwen, is zeer beperkt. Daar komt bij dat het nieuw te bouwen deel een logische en voor de patiëntenzorg veilige aansluiting moet hebben bij de bestaande bouw, zowel nu als na de verdere uitvoering van de nieuwbouw. Bij het maken van de plannen is gekeken welke ziekenhuisfuncties dicht bij elkaar gesitueerd moeten worden. Zo moeten bijvoorbeeld de verloskamers dichtbij de operatiekamers liggen. Daarnaast moeten bijvoorbeeld verpleegafdelingen een bepaald minimum aantal patiënten kunnen huisvesten om het personeel daar verantwoord in te zetten voor het leveren van hoogwaardige en veilige zorg. Bovenstaande leidt ertoe dat een bouwlaag een specifieke oppervlakte moet hebben. De combinatie van de beperkte vrije ruimte op het eigen terrein, de noodzaak om goede verbinding tussen de bouwdelen te realiseren en de minimale oppervlakte van bouwlagen maakt dat een beperkt deel van het nieuwe gebouw een stukje het parkbos insteekt. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan.

Impact op de Alkmaarderhout 
Op onderstaande plattegrond is de locatie van de nieuwbouw (lichtgrijs) goed te zien. Momenteel ligt hier een parkeerterrein van het ziekenhuis (P8), een deel van de te slopen vleugel van Huize Westerlicht en een strook Alkmaarderhout. 

De roze stippellijn is de huidige erfgrens van het ziekenhuis. Het gearceerde gedeelte op de plattegrond geeft het zogenoemde ‘gebruiksgebied’ aan dat in het herziene bestemmingsplan is opgenomen. Dit is het parkbos dat we maximaal voor de nieuwbouw mogen gebruiken. Het is opgedeeld in 800 m2 voor de toerit van de ambulance en 4300 m2 voor het gebouw zelf en de inrichting en ontsluiting van het terrein. Omdat het ontwerpen doorging tijdens de procedure rond het bestemmingsplan, is de bebouwing uiteindelijk kleiner dan het gebruiksgebied. We zijn erg blij dat er zodoende ook minder bomen hoeven wijken. In de plattegrond is met donkergroen het gebied aangeduid dat daadwerkelijk noodzakelijk is voor de bouw. 

Om verlies van groen zoveel mogelijk te beperken, proberen we bomen te verplaatsen in plaats van te kappen. Om per boom de juiste afweging te maken, hebben alle bomen in het gebruiksgebied een ‘bomenpaspoort’ gekregen met eigenschappen als leeftijd, soort, kwaliteit/gezondheid, prognose levensduur en de eventuele aanwezigheid van fauna. Uit dit onderzoek blijkt dat 19 bomen in aanmerking komen voor verplaatsing naar een compensatiegebied (zie kaart). We kunnen niet voorkomen dat we op het ziekenhuisterrein 74 bomen en in de Alkmaarderhout 35 bomen moeten kappen. 

Afbeelding: Overzichtskaart met erfgrens en compensatiegebieden (klik om te vergroten). 

Groencompensatie 
Groen dat niet kan worden behouden zal 1 op 1 (in vierkante meters (onder)beplanting en aantal bomen) worden gecompenseerd. Dus wat op de ene plek verdwijnt komt op een andere plek op het ziekenhuisterrein terug. Daarbij gaat het om kwalitatieve compensatie; als een grote boom moet wijken, komt er een grote boom voor terug. In het bestemmingsplan is afgesproken wat de kaders hiervoor zijn. 

De compensatiegebieden zijn roze en oranje gearceerd op bovenstaande kaart:  

  • roze: betreft de herinrichting van parkeerplaats P5. Naar verwachting worden de bomen en struiken hier in het najaar van 2024 geplant 
  • oranje: betreft de locatie van de voormalige zusterflat (aan de kruising Metiusgracht-Wilhelminalaan). Deze herinrichting volgt na de ingebruikname van nieuwbouw fase 1  

We begrijpen dat het tegenstrijdig klinkt dat er eerst bomen moeten wijken en er daarna groen bij komt. Dat we een gering stukje de Alkmaarderhout in gaan met de nieuwbouw, volgt uit de hierboven beschreven uitgangspunten voor het ontwerp. Helaas kunnen we deze niet loslaten. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan. 

Verdere vergroening  
Het ziekenhuisgebouw in Alkmaar is in de eindfase 30% kleiner dan de huidige bebouwing. Dit is mogelijk door zeer efficiënt en compact te bouwen en gebruik te maken van de nieuwe ontwikkelingen in de zorg. Door deze teruggang in vloeroppervlakte én de aanleg van een ondergrondse parkeergarage, wordt uiteindelijk meer ruimte voor groen op het ziekenhuisterrein gecreëerd. 

De bestaande monumentale gebouwen komen na de vernieuwbouw beter tot hun recht omdat ze los op het terrein zijn gesitueerd. In de eindfase worden er groene verbindingen gerealiseerd over het ziekenhuisterrein. Hiermee wordt het groen van de Alkmaarderhout voor en achter het ziekenhuis aan elkaar verbonden. Het ziekenhuisterrein zal 24/7 openbaar toegankelijk zijn.    

Woningen en grondwater 
In 2018 heeft de schouw van woningen en een grondwatermonitoring plaatsgevonden. Dit betrof 0-metingen. Tijdens de bouw wordt de impact van de werkzaamheden op de omliggende woningen in de gaten gehouden. Ook is het belangrijk om de grondwaterstand over een langere periode te weten, omdat deze door bouwwerkzaamheden kan veranderen. Wanneer het peil ineens sterk verandert, zonder dat er maatregelen worden getroffen, kan er wateroverlast in de omgeving ontstaan of kunnen bomen en planten er last van hebben (bij een laag peil). 

 

In nieuwbouw fase 1 bevinden zich 105 standaard eenpersoons patiëntenkamers. Patiënten, bezoekers en medewerkers kunnen dit kamertype alvast zelf ervaren in de zogenoemde ‘mock-up’. Deze model patiëntenkamer op ware grootte staat sinds juni 2023 op de begane grond van Noordwest locatie Alkmaar.

Feedback
Tot april 2024 kon iedereen opmerkingen en suggesties op de mock-up doorgeven. Deze feedback heeft tot aanpassingen in het ontwerp geleid, waarvan de belangrijkste vermeld staan in onderstaande interactieve 3D-foto. Bureau vernieuwbouw bedankt iedereen voor het meedenken!

Bekijk mock-up eenpersoons patiëntenkamer Noordwest (via matterport.com)

Regelmatig geven we updates over de ontwikkelingen op het gebied van de vernieuwbouw locatie Alkmaar. Onderstaand een overzicht van openbaar toegankelijke bijeenkomsten en de presentaties die toen zijn gedeeld. Daarnaast vindt periodiek overleg plaats tussen bewonersverenigingen en Noordwest.  

  • 2024 
  • 2022 
  • 2019 
  • 2018 
  • 2017 
  • 2016 

Ontwerp 

  • Hoe kan het dat het ziekenhuis zoveel kleiner gaat worden? Gaan we juist niet meer zorg consumeren doordat men ouder wordt?

Mensen worden gemiddeld ouder en het aantal ouderen neemt de komende jaren toe, dat is juist. Tegelijkertijd zien we dat de periode dat mensen in het ziekenhuis zijn opgenomen, de zogenaamde ligduur, steeds korter is geworden. Lag iemand 20 jaar geleden nog 14 dagen in het ziekenhuis voor een nieuwe heup, nu is dat nog maar 4 dagen. Er zijn al situaties waarin deze ingreep in dagbehandeling wordt uitgevoerd.  
Door de komst van allerlei nieuwe technologische mogelijkheden hoeven patiënten minder vaak voor controle naar het ziekenhuis te komen. Op afstand kan het ziekenhuis een aantal medische gegevens van de patiënt ontvangen. Zo kan de cardioloog op afstand een hartritme of de bloeddruk controleren of kan de internist informatie over bloedsuikers uitlezen. Sommige consulten kunnen ook via een beeldverbinding via internet worden afgehandeld zodat de patiënt niet naar het ziekenhuis hoeft te komen. Ook zijn er ingrepen die door anderen dan medisch specialisten mogen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door huisartsen. Met de hierboven beschreven ontwikkelingen wordt het aantal patiënten dat naar het ziekenhuis komt kleiner en de mensen die in het ziekenhuis verblijven, verblijven er minder lang. Dat maakt dat er minder vierkante meters nodig zijn. Dit betreft met name het ziekenhuisdeel waar de planbare en minder complexe zorg wordt verleend.

  • Waarom wordt de vleugel van Westerlicht gesloopt?

Westerlicht staat al jaren leeg. Hoewel het aan de buitenzijde een karakteristiek gebouw is dat als mooi voorbeeld dient van de bouwstijl uit de jaren ’30 van de vorige eeuw voldoet de indeling van het gebouw bij lange na niet meer aan de eisen van de huidige tijd. Dit maakt dat het lastig is om een goede herbestemming voor het gebouw te vinden waarbij de kosten van het geschikt maken voor die herbestemming ook nog acceptabel zijn. Omdat Westerlicht een Rijksmonument is heeft het ziekenhuis een waardestelling uit laten voeren. Uit dat onderzoek is gebleken dat de monumentale waarde van het hoofdgebouw hoger is dan die van de zijvleugel. Het ziekenhuis wil het hoofdgebouw behouden en herbestemmen voor onderwijs- en kantoorfuncties. Door de zijgevel te slopen ontstaat er meer ruimte tussen het huidige ziekenhuisgebouw en Westerlicht. Die ruimte wordt ingezet voor de eerste fase van de vernieuwbouw van het ziekenhuis waardoor er minder bomen van het parkbos gekapt hoeven te worden.

  • Wanneer ligt er een eerste ontwerp? 

Een ziekenhuisontwerp is een complexe opgave. De gehele ontwerpfase duurt dan ook 2 jaar. In de zomer van 2017 is gestart met de uitwerking van het programma van eisen. Uiteindelijk ligt het ontwerp in het tweede kwartaal van 2019 vast. In de tussenliggende periode zullen we op gezette tijden input vragen van in- en externe belanghebbenden.  

  • Waarom werkt Noordwest met 2 architectenbureaus voor de ontwerpen van de eerste fase van de nieuwbouw en de renovatie van Westerlicht? 

Architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra uit Rotterdam maakt het ontwerp voor de eerste fase van de nieuwbouw. Het Amsterdamse architectenbureau DOK levert het ontwerp voor de renovatie-, restauratie- en verbouwwerkzaamheden die nodig zijn om Huize Westerlicht in oude glorie te herstellen. We werken met 2 bureaus, omdat het in beide gevallen om specialistisch ontwerpwerk gaat.

  • Zijn de plannen financierbaar? 

De gefaseerde vernieuwbouw maakt dat de financieringslast gelijkmatiger is verdeeld over meerdere jaren. Dit maakt dat de plannen financierbaar zijn. Natuurlijk is dit - samen met de totale investeringsopgave van Noordwest - ook extern getoetst. In mei 2019 sloot Noordwest Ziekenhuisgroep de financieringsovereenkomst met de Europese Investeringsbank (EIB) en BNG Bank, met garantstelling door de gemeente Alkmaar voor een deel van de lening. Het investeringsprogramma betreft de verbouw van locatie Den Helder, de nieuwbouw eerste fase locatie Alkmaar, de bouw van een ondergrondse parkeergarage in Alkmaar, de renovatie van huize Westerlicht en de implementatie van het elektronisch patiëntendossier.  

Omgeving 

  • Waarom kan er niet meer groen van de Alkmaarder Hout worden gespaard? 

Het ziekenhuis gaat vernieuwbouwen terwijl het ziekenhuis in bedrijf blijft. Er moet eerst meer bijgebouwd worden alvorens grote delen van het huidige gebouw kunnen worden gesloopt. De ruimte om op het bestaande terrein bij te bouwen is erg beperkt. Daar komt bij dat het nieuw te bouwen deel een logische en voor de patiëntenzorg veilige aansluiting moet hebben bij de bestaande bouw. Zowel nu als na de verdere uitvoering van de vernieuwbouw.  
Bij het maken van de plannen is gekeken welke ziekenhuisfuncties dicht bij elkaar gesitueerd moeten worden. Zo moeten bijvoorbeeld de verloskamers dichtbij de operatiekamers liggen. Daarnaast moeten bijvoorbeeld verpleegafdelingen een bepaald minimum aantal patiënten kunnen huisvesten om het personeel daar verantwoord in te zetten voor het leveren van veilige zorg.  
Bovenstaande leidt ertoe dat een bouwlaag een specifiek oppervlakte moet hebben. De combinatie van de beperkte vrije ruimte op het eigen terrein, de noodzaak om goede verbinding tussen de bouwdelen te realiseren en de minimale oppervlakte van bouwlagen maakt dat een heel beperkt deel van het nieuwe gebouw een gering stukje het parkbos insteekt.

  • Worden alle bomen gekapt binnen de 5100m2 die bij het ziekenhuisterrein wordt getrokken? 

Nee, dat is niet het geval. Slechts een gedeelte van dit oppervlakte gaat bebouwd worden. Dit betekent ook dat een gedeelte van de aanwezige bomen kan worden behouden. Dit geldt overigens niet alleen voor dit gebied, maar ook voor de bomen die op dit moment aanwezig zijn op het huidige ziekenhuisterrein. In de verdere uitwerking wordt nauwgezet gekeken hoe de overgrote meerderheid van bomen (ouder dan 50 jaar) kunnen worden behouden en groen zo min mogelijk wordt verstoord. Dit gaat in overleg met de gemeente en de belangenorganisaties uit de omgeving.

  • Waarom moet het ambulanceverkeer via de Prinses Julianalaan worden ontsloten? 

Voor een ambulance is het noodzakelijk altijd de snelste weg naar de ingang van de spoedeisende hulp te kunnen nemen (wettelijke plicht). De spoedeisende hulp wordt in de eerste bouwfase verplaatst op het terrein. Hierdoor is het noodzakelijk dat het ambulanceverkeer via een andere weg ontsluit. Daarnaast is het ongewenst het spoedverkeer te mengen met het overige verkeer dat het ziekenhuis bezoekt.

  • Waarom kan de spoedeisende hulp niet op een andere locatie op het terrein worden gesitueerd? 

Om veilige zorg te kunnen garanderen is het noodzakelijk dat alle afdelingen die nauw betrokken zijn bij de acute zorg in de directe nabijheid van elkaar zijn gesitueerd. Denk hierbij aan de spoedeisende hulp, intensive care, verloskamers en het operatiekamercomplex. De voorgestelde locatie is de enige plek op het terrein waar deze functie past en op een goede manier aangesloten kan worden op het bestaande gebouw.

  • Kan het zijn dat Noordwest onder invloed van de brandweer een groter deel van het parkbos nodig heeft? 

Brandveiligheid is – helemaal vanwege het feit dat het hier om patiëntenzorg gaat - één van de thema’s waar natuurlijk rekening mee is gehouden. Zo is rondom het gebouw een contour van 6 meter meegenomen, zodat veiligheidsdiensten overal bij kunnen komen. Ook de aparte toegangsweg voor nooddiensten is een belangrijk vereiste in deze. Voor beide zaken is het nu voorliggende bestemmingsplan toereikend. Brandweer en veiligheidsregio zijn een van de externe experts die meekijken bij de plannen. Zij hebben inmiddels aangegeven het huidige plan te ondersteunen.

  • Met welke beschermde dieren moeten jullie rekening houden? 

Bij het bestemmingsplan zijn het aanvullend natuuronderzoek en het mitigatie- en compensatieplan toegevoegd. Daarin zijn alle aspecten van flora en fauna uitgebreid beschreven. Hierin staat beschreven dat we:

  • maatregelen moeten nemen vanwege aanwezigheid van vleermuizen in het plangebied (inclusief Westerlicht). Denk aan beperken van lichtverstoring. Ook is er in 1 boom een verblijfsplaats van een beschermde vleermuis aangetroffen. Als deze boom gekapt moet worden dan hebben wij hiervoor een ontheffing van de Wet natuurbescherming nodig 

  • maatregelen moeten nemen om tijdens het broedseizoen eventueel in gebruik zijnde vogelnesten te beschermen. Er zijn in het zoekgebied geen nesten aangetroffen die jaarrond bescherming genieten  

  • maatregelen mogen nemen om voorafgaand aan het broedseizoen het werkgebied (inclusief verstoringszone) ongeschikt te maken voor vogels om te gaan broeden 

Bouwfase 

  • Wanneer start de verbouwing en wanneer is het ziekenhuis uiteindelijk klaar? 

De vernieuwbouw zal in een aantal fases plaatsvinden. Onder het kopje planning vindt u de planning. In overleg met de aannemers van de nieuwbouw, wordt de definitieve planning vastgesteld.

  • Met welke parkeer- en bouwoverlast moeten we rekening houden? 

We zijn niet in de gelegenheid de deuren van het ziekenhuis te sluiten tijdens dit nieuwbouwtraject. Enig overlast is dan ook onvermijdelijk. We gaan ons best doen dit echter tot een minimum te beperken. Hierbij zoeken we de nauwe afstemming met de gemeente Alkmaar en de buurtbewoners. Het lijkt goed mogelijk om te starten met de sloop van een beperkt deel van het huidige ziekenhuis om op die plek vervolgens de eerste fase van de nieuwbouw te realiseren. De overlast binnen het gebouw kan op deze manier beperkt blijven.  
Tijdens de nieuwbouw vervalt een aantal parkeerplaatsen, omdat die als bouwplaats worden ingericht. Prioriteit is om een goed alternatief te realiseren voor patiënten, bezoekers en medewerkers in de avond- en nachtdienst. In overleg met de gemeente Alkmaar is een tijdelijke parkeeroplossing overeengekomen. U kunt hier meer over lezen onder het kopje parkeren.
Tijdens de eerste bouwfase wordt een ondergrondse parkeergarage aangelegd. Deze moet plaats bieden aan ongeveer 200 auto’s. De keuze voor een ondergrondse parkeergarage verkort de periode van parkeeroverlast tijdens de bouw. 

Bestemmingsplan

  • Waarom is er een vaststellingsovereenkomst getekend met de gemeente Alkmaar?

Noordwest wilde helder hebben wat de kaders zijn die de gemeente Alkmaar het ziekenhuis meegeeft bij het ontwikkelen van vernieuwbouw op de locatie Alkmaar. Wanneer die kaders te krap zijn kan het ziekenhuis niet op de huidige locatie blijven en is het maken van plannen verspilde moeite. Over de maximale kaders is in 2016 overeenstemming bereikt waarbij de afspraken zijn vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Binnen die maximale kaders werkt het ziekenhuis in overleg met de gemeente haar plannen verder uit. Daarbij is het streven om juist niet de maximale ruimte op te zoeken.

  • Is het niet handiger om te wachten met het bestemmingsplan tot het ontwerp van het ziekenhuis er is?  

Er liepen 2 trajecten gelijktijdig: de uitwerking van de vernieuwbouwplannen én de bestemmingsplanprocedure. Dat is een bewuste keuze vanwege de factor tijd en het feit dat we bij de planvorming natuurlijk ook rekening moeten houden met de kwetsbare omgeving waarin het ziekenhuis zich bevindt. Hiervoor is het bestemmingsplan en de hierin gestelde kaders randvoorwaardelijk. Oftewel, deze zijn nodig om de plannen nader uit te kunnen werken.

  • Wat vindt u van de opmerking ten tijde van de bestemmingsplanprocedure dat uw plannen onvoldoende concreet zijn? 

De suggestie dat de plannen niet meer zijn dan slechts een schets doet geen recht aan de situatie. Er ligt een gedegen onderbouwing van verschillende ziekenhuisexperts. Hierin is uiteengezet welke ziekenhuisfuncties dicht bij elkaar moeten worden gesitueerd en hoe groot deze ziekenhuisfuncties moeten zijn om de gezondheidszorg voor de regio te kunnen blijven garanderen, voor nu en in de toekomst. Dit heeft als belangrijke input gediend voor de bestemmingsplanprocedure.

  • Wat als een Raad van State-procedure wordt gestart? 

De plannen voor de vernieuwbouw van de Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar zijn met grote zorgvuldigheid ontwikkeld. Wij zijn van mening dat de uitwerking zoals die er nu ligt, recht doet aan alle belangen. Een ziekenhuis dat verantwoordelijkheid draagt voor kwetsbare patiënten vernieuwbouwen in een kwetsbare omgeving als de Alkmaarderhout. 

  • Er wordt in de berichtgeving gesproken over het toepassen van rijkscoördinatie regeling (crisis en herstel wet). Waarom? Dit lijkt vrij ongebruikelijk bij deze procedures. 

De bouw van een ziekenhuis is een project van maatschappelijke betekenis en valt direct onder de Crisis- en herstelwet. Bij het ter inzage leggen van het ontwerpbestemmingsplan is hiervan kennisgegeven.

  • Waarom is het alternatieve plan van de klankbordgroep niet verder opgepakt/uitgewerkt? 

Dit had te maken met het moment waarop dit plan werd gepresenteerd. Tijdens de voorbereiding van het ontwerpbestemmingsplan had de klankbordgroep het alternatieve plan nog niet ingebracht. De klankbordgroep is toegezegd dat het alternatieve plan alsnog wordt opgenomen in het afwegingskader van het ziekenhuis. Dit afwegingskader is inmiddels gepresenteerd aan de klankbordgroep en opgenomen in de stukken van het bestemmingsplan. Hierin valt te lezen dat de enige mogelijkheid het vernieuwbouwplan is, zoals dit nu voorligt. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan. 

  • Noordwest heeft in de klankbordgroep een 0-bomenvariant beloofd. Waarom is deze niet gekomen?

Wij zijn altijd op zoek geweest naar zo min mogelijk gebruik van het bestaande groen. Dat is waar deze belofte op is gestoeld. Een 0-bomenvariant zoals vertegenwoordigers in de klankbordgroep bedoelen, is helaas niet mogelijk. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan.

  • Hoe kijkt u terug op het functioneren van de klankbordgroep? 

In onze beleving heeft de gemeente een klankbordgroep geformeerd om in het proces rondom de wijziging van het bestemmingsplan een goede afweging te kunnen maken in de belangen die er spelen – en dat zijn er veel, en ook hele verschillende – en te zoeken naar oplossingen die voor zoveel mogelijk partijen voordelig zijn. Dat zoeken naar compromissen is lastig geweest, maar wij zijn van mening dat het uiteindelijke plan recht doet aan de verschillende belangen die er spelen. Feit blijft wel dat we genoodzaakt zijn een stukje van de Alkmaarderhout te gebruiken voor de nieuwbouw. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan. 
  

 

Heeft u vragen of opmerkingen over de nieuwbouw of de renovatie van Huize Westerlicht?

Kijk bij de veel gestelde vragen of neem contact met ons op:
Bureau vernieuwbouw: tel. 072 - 548 2388 (maandag t/m vrijdag, tijdens kantoortijden)
e-mail: vernieuwbouw@nwz.nl

Bij acute calamiteiten op de bouwplaats, op vrijdag en buiten kantoortijden: 
Receptie/beveiliging Noordwest Ziekenhuisgroep: tel. 072 - 548 4444

Volg de bouw
Geïnteresseerden kunnen de bouw volgen via de Noordwest Bouwt App. Deze app van Noordwest is gratis te downloaden op smartphones en tablets via deze QR-code: 

Noordwest bouwt Den Helder

Alle informatie over verbouwingswerkzaamheden in Den Helder vindt u op de pagina Noordwest bouwt Den Helder.