Wetenschapsprijzen 2020 en 2021 uitgereikt

Op donderdag 14 oktober 2021 werd voor de dertigste keer de Pieter van Foreest publicatieprijs uitgereikt. Een bijzondere editie, want de uitreiking was nooit eerder te volgen via een webinar. Vorig jaar kon de uitreiking helemaal niet doorgaan. Daarom zijn deze keer de prijzen voor 2020 én 2021 uitgereikt.

Wetenschapsprijs 2020 voor ‘baanbreker’ Mathijs Hendriks
Mathijs Hendriks, internist-oncoloog van de Noordwest Ziekenhuisgroep, is winnaar geworden van de Pieter van Foreestprijs voor de beste wetenschappelijke publicatie van 2019. De jury noemt hem een baanbreker die nadenkt over problemen die zich voordoen in de dagelijkse ziekenhuispraktijk. Zo’n probleem betreft de toegankelijkheid van informatie. De richtlijnen voor de behandeling van borstkanker zijn net zoveel bladzijden gaan beslaan als ouderwetse telefoonboeken. Dat belemmert de implementatie en vertraagt de invoering van nieuwe inzichten. Het moet anders kunnen, vond Hendriks. Hij vertaalde met zijn team al die complexe artikelen in zestig beslisbomen die uitlopen in concrete aanbevelingen. Dit baant de weg naar personalized medicine, behandeling specifiek toegesneden op de individuele patiënt. “Beslisbomen faciliteren een levende richtlijn en data-gedreven zorg op maat”, zei hij bij de presentatie van zijn onderzoek op 14 oktober 2021. Als het aan hem ligt, worden de beslisbomen geïntegreerd in het elektronisch patiëntendossier. Hendriks beschreef de methodiek in het artikel ‘Transformation of the National Breast Cancer Guideline Into Data-Driven Clinical Decision Trees’, gepubliceerd in JCO Clinical Cancer Informatics. Het maakt onderdeel uit van zijn promotieonderzoek. 

Loopkwaliteit na knieprothese
Voor de publicatieprijs was ook voormalig aios orthopedie Bas Fransen genomineerd met een onderzoek onder 65 patiënten met een totale knieprothese. Hij onderzocht hun loopkwaliteit aan de hand van een vragenlijst, maar maakte ook een loopanalyse door middel van een sensor op hun lichaam. De uitkomsten bleken niet volledig te corresponderen, maar kunnen elkaar wel aanvullen. Het onderzoek van Fransen werd wegens zijn verblijf in het buitenland gepresenteerd door Joyce Benner, onderzoeker orthopedie bij Noordwest.

Prijswinnaar Mathijs Hendriks met de Pieter van Foreestpenning en de cheque.

Pieter van Foreestprijs 2021 voor Emma van Andel
Ze was al verrast dat ze met een literatuuronderzoek was genomineerd, maar dat ze ook de prijs nog won vond Emma van Andel helemaal een grote eer. Ze kreeg de Pieter van Foreestprijs voor de beste wetenschappelijke publicatie van 2020 omdat ze stil durft te staan bij de vraag ‘Meten we wat we denken dat we meten?’ De jury onder voorzitterschap van neurochirurg prof.dr. Saskia Peerdeman vindt die vraag essentieel voor wetenschappelijk onderzoek. “Die vraag stellen geeft de toekomst mede vorm”, aldus de VU-hoogleraar professionele ontwikkeling. Emma van Andel is arts-onderzoeker maag-, darm- en leverziekten bij Noordwest. Uit een enorme database filterde ze studies die onderzoek deden naar 44 vragenlijsten voor patiënten met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Haar conclusie: we missen het wetenschappelijk bewijs dat we daadwerkelijk meten wat we denken te meten. Ze vindt dan ook dat er veel meer validiteitsonderzoek moet worden uitgevoerd. Van Andel beschreef haar bevindingen in het artikel ‘Systematic Review of Development and Content Validity of Patient-reported Outcome Measures in Inflammatory Bowel Disease: Do We Measure What We Measure?’, gepubliceerd in Journal of Crohn's and Colitis.

Divertikels
Van Andel nam het in de presentatie op tegen Simone Rottier, arts-onderzoeker heelkunde. Zij heeft onderzocht of een genetische afwijking, namelijk de bindweefselziekte Alpha-1-antitrypsinetekort, een grotere kans geeft op het ontsteken van uitstulpingen in de dikke darm, zogeheten divertikels. Dit blijkt inderdaad het geval te zijn. Rottier onderzocht hiervoor zowel patiënten van Noordwest als van ziekenhuis Tergooi. De uitreiking van de wetenschapsprijzen vond plaats op 14 oktober 2021 tijdens een webinar vanuit de nieuwe locatie van de Noordwest Academie in Westerlicht in Alkmaar. Omdat vorig jaar geen bijeenkomst mogelijk was, werden dit jaar zowel de prijzen voor het beste artikel van 2019 als van 2020 toegekend.

Prijswinnaar Emma van Andel tijdens de uitreiking.

Wetenschapslezing over doelmatigheidsonderzoek
Wat levert een medische behandeling op aan gezondheidswinst en tegen welke prijs? Met zulke vragen houdt prof. dr. Judith Bosmans zich bezig. Zij is hoogleraar doelmatigheidsonderzoek aan de afdeling gezondheidswetenschappen van de VU. Ze kwam naar Noordwest om tijdens de Pieter van Foreest wetenschapslezing te vertellen over haar onderzoeksterrein. Ze schetste hoe tegen de achtergrond van nog steeds stijgende zorgkosten keuzes noodzakelijk zijn. Die roepen soms emotie op. Maar de vraag waar het om gaat is of de extra behaalde gezondheidseffecten opwegen tegen de investeringen. Daarbij moeten volgens Bosmans ook de kosten van bijvoorbeeld arbeidsverzuim en mantelzorg worden betrokken. De eindconclusie luidt dat het niet ethisch is om de kosteneffectiviteit buiten beschouwing te laten. Bosmans: “Niet om mensen zorg te onthouden, maar om te zorgen dat iedereen in Nederland goede, waardige zorg kan blijven ontvangen.”

Prof. dr. Judith Bosmans tijdens de wetenschapslezing op 14 oktober 2021 in Westerlicht. Op de achtergrond dagvoorzitter Joke Bais.

‘Academische drive in Noordwest’
Noordwest mag trots zijn op de manier waarop gekeken wordt naar patiëntenzorg in het algemeen, vindt neurochirurg prof. dr. Saskia Peerdeman. De VU-hoogleraar professionele ontwikkeling is voorzitter van de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) van Noordwest. Ze constateert een academische drive, een wetenschappelijke inborst, zei ze tijdens de uitreiking van de Pieter van Foreestwetenschapsprijzen op 14 oktober 2021. Ze ziet het terug in alle inzendingen voor de prijs. “Het zit kennelijk in het DNA van Noordwest, die behoefte om vragen uit de praktijk te willen oplossen.”

Wetenschapsprijzen
De Pieter van Foreestprijzen, vernoemd naar de Alkmaarse geneesheer Pieter van Foreest (1521-1597), zijn bedoeld als stimulans voor wetenschappelijk onderzoek binnen Noordwest. Het is de bedoeling dat de feestelijke wetenschapsmiddag volgend jaar weer ‘gewoon’ in aanwezigheid van iedereen kan plaatsvinden, zodra dat veilig kan.

Foto's: Studio Wick Natzijl